Het was het magische jaar 2000. We waren net de puberstreken ontgroeid, en onze gedachten waren nog niet bezoedeld met werkplanningen, belastingsbrieven en beginnende midlife-crisissen. In ons hoofd was dus nog genoeg plaats voor fantasie, en voor meisjes… Fantasie over meisjes uiteraard… maar ook over wondere werelden bevolkt met wondere wezens en nog veel vreemdere creaturen, enorme ondoordringbare plaatsen waar nog niemand ooit voet had gezet… En dan heb ik het niet over de inhoud van het afvoerputje van uw douche, maar over Middle Earth.
Inderdaad, de wereld waar Lord Of The Rings plaatsvond, bevond zich evengoed in mijn hoofd. Van de films van Peter Jackson was nog geen sprake, maar toch had ik een beeld van heel die schepping in mijn fantasie. De boeken werden kapot gelezen en hele veldslagen en queestes heb ik meebeleefd…
En in dat jaar 2000 was er plots de mogelijkheid om zelf in het verhaal mee te spelen, om zelf op avontuur te trekken. En dat allemaal dankzij een kleine doos met ‘In de Ban van de Ring’ op, het coöperatieve spel van Reiner Knizia.
Memorabele spelmomenten heeft dit toen opgeleverd – met even memorabele uitspraken! Coöperatieve spelen kenden we niet (op ‘Heroquest’ na misschien, en daar werd soms meer elkaar de kop ingeslagen dan de vijand..) en dus werd het spel al snel, lichtjes ironisch af en toe, het Vriendschapspel genoemd.
Recent heeft nu 999 Games dit spel bij ons heruitgebracht. De vraag is natuurlijk nu of bij dit spel de magie nog steeds overeind blijft, of ik me nog steeds held kan voelen in een eigen avontuur. Of is het na ontelbare films, bordspelen, boeken, computergames, kalenders, bierviltjes en zelfs toiletpapier in de Lord Of The Rings-franchise nu eindelijk te veel geworden?
Het verhaal:
Oké, hier plaats ik normaal een korte samenvatting van het verhaal en de thematiek achter het spel. Maar in dit geval ga ik dat niet doen, want wie dit verhaal niet kent, heeft de voorbije 15 jaar op de maan doorgebracht. Of in de mijnen van Moria, om binnen het juiste thema te blijven. Maar voor de mensen die effectief de voorbije 15 jaar op de maan hebben gespendeerd even een korte samenvatting:
Kleine man zit met een probleem en gaat naar de grote mannen om hem te helpen. Grote mannen doen alsof ze hem willen helpen, maar bezorgen de kleine man alleen maar meer problemen. De kleine man mag het weer helemaal alleen oplossen. Er is ook nog een tovenaar.
Als ik dit zo bekijkt lijkt het verdacht veel op het echte leven… op de tovenaar na dan. Voor zij die meer willen weten: lees het boek – en voor mensen met een literatuurfobie: bekijk de film(en). Al raad ik het boek aan!
Het spel:
Het is een coöperatief spel, en dat betekent dus dat je met zijn allen tegen het spel speelt. Iedere speler is dus lid van het Reisgenootschap dat op pad gaat om ‘the one Ring’ te vernietigen… En hier volgt al een grote teleurstelling. Voor al wie dacht eindelijk als een dartele elf door de wouden te kunnen euh… dartelen, of voor al wie dacht eindelijk als een dwerg met je bijl alles boven de 1,25 meter kort te wieken heb ik het volgende bericht: iedere speler is een hobbit. Jep, zo’n net-iets-te-kort manspersoon dat zich bij het minste eng geluid verstopt in het dichtsbijzijnde struikgewas. Je speelt dus met Frodo, Sam, Merijn en Pepijn, en als je met vijf speelt, komt daar ook de hobbit met de ietwat ongelukkig gekozen naam ‘Fatty’ bij. Nu maakt het niet echt uit of je hobbit bent, trol, of pinguïn… veel belangrijk is dat iedere hobbit een unieke eigenschap heeft, die je doorheen het spel kan gebruiken.
Hoe gaat het spel nu in zijn werk? Je begint met het hoofd-spelbord. Hierop staan de 7 locaties op die ons reisgenootschap zal aandoen op weg naar zijn eindbestemming: Mount Doom in Mordor. Drie hiervan zijn veilige havens – waar de spelers een beetje kunnen uitrusten en ook wat voorraad kunnen opslaan. De overige vier zijn gevaarlijke plekken, de (spreek uit met huiveringwekkende stem) scenario’s ! Ook op het hoofdspelbord staat het corruptiespoor: vijftien vakjes, de hobbits beginnen aan de linkerkant, Sauron (de biggest bad boy van Middle Earth) begint aan de rechterkant. Doorheen het spel zullen de hobbits en Sauron dichterbij elkaar komen, en elke keer als een hobbit en Sauron kruisen, vervalt deze hobbit naar de ‘dark side’ – en verlaat hij het spel.
Het spel begint in de eerste van de zeven locaties. Telkens als alle opdrachten op zo’n locatie afgehandeld zijn, verhuist het hele gezelschap naar de volgende bestemming. Het doel: met zo weinig mogelijk slachtoffers naar de laatste locatie te geraken, die af te handelen en tenslotte de ene Ring te vernietigen. Om het mezelf makkelijk te maken ga ik eerst de gevaarlijke locaties uitleggen – de scenario’s.
Elke keer als het gezelschap zo’n scenario bereikt, wordt een nieuw bord uit de doos genomen. Deze zijn: Moria, Helm’s Deep, Shelob’s Lair en Mordor. Elk bord bestaat uit de volgende elementen: één hoofd-avonturen-spoor, twee of drie zij-avonturen-sporen en een gebeurtenissen-spoor. Om een scenario te verslaan, moeten de spelers ofwel het hoofd-avonturen-spoor, ofwel het gebeurtenissen-spoor tot een goed einde brengen. Hoe je dat doet, zou me iets te ver leiden – de handleiding beslaat een deftige 18 bladzijden, wat maar een heel klein beetje minder is dan het boek ‘In de Ban van de Ring’ zelf. Laat het volstaan om te zeggen dat iedere speler om de beurt…
- ten eerste gebeurtenisfiches moet omdraaien, en dat deze ervoor zorgen dat je vooruit gaat op ofwel het gebeurtenissenspoor (meestal slecht – kaarten kwijt, een stapje dichter bij Sauron, enz…), ofwel dat je een stapje vooruit gaat op één van de avonturensporen (meestal goed – hier ontvang je bonussen en zorg je ervoor dat je ongeschonden uit het scenario komt).
- ten tweede kaarten uit zijn hand mag spelen: hiermee kan je extra stapjes vooruit op de avonturensporen.
Belangrijk om te weten is dat één van de leden de ‘drager van de Ring’ is: deze kan – éénmaal per scenario – ervoor zorgen dat je sneller bij het einde geraakt, maar dit komt altijd wel tegen een prijs… En op het einde van elk scenario word nagekeken hoe goed je dit scenario hebt doorstaan en wie de nieuwe drager van de Ring wordt.
G
eraak je bij een scenario op het einde van het hoofdavontuur of het gebeurtenissen-spoor, dan mag je dus naar de volgende locatie op het hoofd-spelbord – nog een scenario of dus een veilige haven. Die veilige havens (Bag’s End, Rivendell en Lothlorien) zijn rustpunten tussen de scenario’s: hier kan je terug kaarten stockeren, of proberen weer wat afstand te nemen van Sauron op het corruptiespoor.
Slaag je erin om uiteindelijk als drager van de Ring – alleen of met nog wat reisgezelschap – aan het einde van het Mordor-scenario aan te komen, dan mag je proberen de Ring te vernietigen. Lukt dit, dan hebben jij en je reisgezelschap – gesneuveld of niet – het spel gewonnen. Lukt dit niet, dan vergaat de wereld. Helaas pindakaas. Volgende keer beter!
De meerwaarde:
Laat me met het slechte nieuws beginnen: 18 bladzijden regels is echt wel veel – rules overkill! Heel wat pietluttig kleine regeltjes zorgen ervoor dat je de eerste paar keren dat je het spel speelt best de handleiding niet te ver weg legt. Je zal ze nog nodig hebben… Maar heb je de regels eindelijk door, dan speelt het spel verbazingwekkend vlot… De verdienste van Reiner Knizia, die een spel meestal met mathematische zekerheid perfect kan uitbalanceren.
Ook leuk is dat je verschillende manieren het spel kan proberen te verslaan: je hebt het hoofd-avonturen-spoor of het gebeurtenissen-spoor, en je kan er ook voor kiezen of je wel of niet de ‘side-quests’ doet. Niet doen betekent dat je sneller op het einde geraakt, maar ook dat je vanalle voordelen mist…
Maar welke weg je ook kiest, ze zullen telkens even moeilijk zijn. Je loopt rond met een chronisch tekort aan kaarten, goede keuzes en aan nog veel meer noodzakelijke dingen. Elke beslissing zal een moeilijke zijn, want meestal zal je moeten kiezen tussen de spreekwoordelijke Scylla en Charybdis – met andere woorden: eender welke beslissing zal je pijn doen. Hierdoor komt het spel wel wat intimiderend over, maar ook erg uitdagend. Dit zorgt er voor dat er rond het spel de juiste atmosfeer hangt, en je helemaal in het verhaal ondergedompeld wordt…
Het spel ziet er (voor de liefhebbers natuurlijk) ook gewoon mooi uit. Het artwork is nog steeds van John Howe, die al sinds 1996 vaste huis-illustrator is van alles wat met Tolkien te maken heeft. Wel jammer dat ze de plastic figuurtjes van de hobbits uit de vorige uitgave (en dan vooral het vreemde Sauron-gevalletje) hebben ingewisseld voor kartonnen exemplaren. Een plus is dan weer dat de vreemde kabouterhoedjes ook mee verdwenen zijn…
Nieuwe versus oude componenten... Ik kan niet kiezen!
En dus:
Ik had hier eigenlijk wel wat schrik voor. Zou het niet een te grote teleurstelling worden als het spel – nu ik zelf wat ouder en wijzer (volgens mijn vrouw vooral het eerste…) ben geworden – nog wel voldoen aan mijn hoge verwachtingen? En waren die verwachtingen niet voornamelijk gebaseerd op halfvergane herinneringen uit ver vervlogen tijden?
Niet dus, zo bleek – alhoewel ik het eerste kwartier van het spel nog niet overtuigd was… Maar toen het spel eenmaal op toerental was gekomen word je helemaal in de sfeer meegezogen – alle vreudeuitbarstingen, woedekreten en huilbuien incluis.
Dit spel blijft je enige kans om Middle Earth zelf te redden – en het niet over te laten aan die wussies van het Reisgenootschap. Een must-have voor elke Tolkien-adept – toch als je niet vies bent van een overdosis regeltjes-lezen…
naam: ‘In de Ban van de Ring’
designer: Reiner Knizia
uitgeverij: 999 Games
jaar: 2011 (heruitgave)
aantal spelers: 2 tot 5
tijd: 60 min
third in a two-player game 